Essentieel kenmerk van de werkwijze van de Vrijmetselarij is het symbolische stelsel van de drie graden van leerling, gezel en meester, naar analogie van de graden in de middeleeuwse bouwgilden.

Ieder loge lid doorloopt dit gradenstelsel, dat de symbolische groei van persoonlijk inzicht en geestelijke verdieping weergeeft. Bij toetreding vindt aanneming plaats in de symbolische graad van leerling-vrijmetselaar. Na ongeveer een jaar volgt de bevordering tot gezel, een jaar daarna de verheffing tot meester. Het vrijmetselaarswerk wordt ook wel maçonniek genoemd, naar het Franse woord ‘maçon’ voor vrijmetselaar.

Er zijn momenteel in Nederland ±150 loges in 80 plaatsen en de Orde telt zo'n 6.000 leden. De loges op Aruba en de Antillen, in Suriname, Zimbabwe en een loge in Zuid-Afrika behoren vanouds ook tot onze Nederlandse Orde.